|
|
 |
 |
CLUBAVONDEN 2019
19 december 2019: Jaarvergadering
Zoals altijd willen we ook dit keer weer samen het afgelopen jaar de revue laten passeren: wat was leuk, wat kan beter, waar moeten we meer nadruk op leggen, waar minder. Welke ideeën & suggesties hebben jullie voor de organiseerders?
Agenda:
• Welkom
• Terugblik afgelopen jaar door commissies + feedback donateurs
• Financieel jaarverslag (Gerben)
• Visie-ambitie voor Geo (Peter)
• Inventarisatie ideeën voor de toekomst (Allen)
• Hapje & drankje
Zoals altijd willen we ook dit keer weer samen het afgelopen jaar de revue laten passeren: wat was leuk, wat kan beter, waar moeten we meer nadruk op leggen, waar minder. Welke ideeën & suggesties hebben jullie voor de organiseerders?
Agenda:
• Welkom
• Terugblik afgelopen jaar door commissies + feedback donateurs
• Financieel jaarverslag (Gerben)
• Visie-ambitie voor Geo (Peter)
• Inventarisatie ideeën voor de toekomst (Allen)
• Hapje & drankje
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
21 november 2019: Henk Jacobs: op mineralenjacht in Polen
Op de clubavond van Geo-Oss van 21 november zal de bekende mineralenverzamelaar Henk Jacobs de hoogtepunten beschrijven van een viertal geologische reizen naar Polen. Daarbij werden vooral mineralen-vindplaatsen bezocht in de omgeving van Nowy Kosciol, op zoek naar ‘thundereggs’ (een speciaal soort agaten), septaria en ‘Jeglowa kwarts’.
Er zal een aantal mooie toeristische plekken Neder-Silezië beschreven worden, en het verhaal zal geïllustreerd worden met een prachtige PowerPointpresentatie. Tevens zullen er vele voorbeelden van vondsten getoond worden.
Op de clubavond van Geo-Oss van 21 november zal de bekende mineralenverzamelaar Henk Jacobs de hoogtepunten beschrijven van een viertal geologische reizen naar Polen. Daarbij werden vooral mineralen-vindplaatsen bezocht in de omgeving van Nowy Kosciol, op zoek naar ‘thundereggs’ (een speciaal soort agaten), septaria en ‘Jeglowa kwarts’.
Er zal een aantal mooie toeristische plekken Neder-Silezië beschreven worden, en het verhaal zal geïllustreerd worden met een prachtige PowerPointpresentatie. Tevens zullen er vele voorbeelden van vondsten getoond worden.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
17 oktober 2019: Wiel Miseré: Mergelmijnbouw
Deze avond geeft Wiel een lezing over de mergelgrotten. In Zuid-Limburg zijn zijn circa 250 grote en kleine gangenstelsels in mergelgrotten die in de afgelopen eeuwen zijn ontstaan ten gevolge van de ondergrondse winning van krijtgesteente en kalksteen. In de volksmond worden deze groeven de "mergelgrotten van Limburg" genoemd. De naam grotten is geologisch gezien niet correct, want het gaat hier niet om een karstverschijnsel maar om mijnbouw. Het zijn in feite ondergrondse kalksteen- of mergelgroeven. Ook bestaan de "grotten" niet uit mergel, dat een gesteente bestaande uit klei en kalk is, maar uit krijtgesteente. Dit gesteente is over grote delen van Noordwest-Europa in ondiepe tropische zeeën afgezet tijdens het Laat-Krijt en bestaat uit minuscule skeletjes van algen. De Engelse benaming voor dit gesteente dat ook als reservoir in de Noordzee wordt aangeboord, is chalk. De krijtrotsen van Dover, Calais en Denemarken zijn ontsluitingen van dit gesteente.
Het grootste aaneengesloten gangenstelsel bevond zich in het verleden in de Sint-Pietersberg: 100 ha en ca 150 km aan gangen. De Sibberberg heeft de grootste ondergrondse mergelgroeve in Nederland. Het ondergronds winnen van mergel (kalksteen) wordt nog maar weinig toegepast. In Nederland worden kalksteenblokken, bestemd voor de bouw en restauratie, ondergronds alleen nog gewonnen in de Sibbergroeve. Losse mergel voor industriële toepassing werd in Nederland gewonnen in bovengrondse mergelgroeven (dagbouw). De laatste dagbouw stopte op 1 juli 2018, in de ENCI-groeve.
Deze avond geeft Wiel een lezing over de mergelgrotten. In Zuid-Limburg zijn zijn circa 250 grote en kleine gangenstelsels in mergelgrotten die in de afgelopen eeuwen zijn ontstaan ten gevolge van de ondergrondse winning van krijtgesteente en kalksteen. In de volksmond worden deze groeven de "mergelgrotten van Limburg" genoemd. De naam grotten is geologisch gezien niet correct, want het gaat hier niet om een karstverschijnsel maar om mijnbouw. Het zijn in feite ondergrondse kalksteen- of mergelgroeven. Ook bestaan de "grotten" niet uit mergel, dat een gesteente bestaande uit klei en kalk is, maar uit krijtgesteente. Dit gesteente is over grote delen van Noordwest-Europa in ondiepe tropische zeeën afgezet tijdens het Laat-Krijt en bestaat uit minuscule skeletjes van algen. De Engelse benaming voor dit gesteente dat ook als reservoir in de Noordzee wordt aangeboord, is chalk. De krijtrotsen van Dover, Calais en Denemarken zijn ontsluitingen van dit gesteente.
Het grootste aaneengesloten gangenstelsel bevond zich in het verleden in de Sint-Pietersberg: 100 ha en ca 150 km aan gangen. De Sibberberg heeft de grootste ondergrondse mergelgroeve in Nederland. Het ondergronds winnen van mergel (kalksteen) wordt nog maar weinig toegepast. In Nederland worden kalksteenblokken, bestemd voor de bouw en restauratie, ondergronds alleen nog gewonnen in de Sibbergroeve. Losse mergel voor industriële toepassing werd in Nederland gewonnen in bovengrondse mergelgroeven (dagbouw). De laatste dagbouw stopte op 1 juli 2018, in de ENCI-groeve.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
De eerste clubavond van het 43e Geo-jaar. Deze clubavond is gewijd aan de fossielen, mineralen en aanverwante spullen die de donateurs in de afgelopen tijd gevonden, gekocht, gekregen of zelf gemaakt hebben. We hopen op veel mensen die wat dingen meenemen. Hoe meer spullen, hoe leuker ’t wordt!
Deze avond gaan de volgende donateurs in ieder geval een korte presentatie geven, waarbij ze aan de hand van een powerpointpresentatie en hun meegenomen vondsten een goede indruk geven van hun afgelopen vakantievondsten:
| Hans Cremers | Beckum, Extertal en Mimeberge |
| Wilco van den Broek | Beckum, Extertal en Mimeberge |
| Tonny van Hemert | Agaten uit Tsjechië |
| Ibe van Oort | Fossielen van Florida Keys en schelpen |
| Remco van Rooijen | Steinbruch Juchem |
| Willem van der Doelen | Wonderen van de aarde |
| Martijn Leichtenberg | Fossielen zoeken in Zuid-Frankrijk |
| Gerben Arts | Landelies en Steinbruch Juchem |
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
20 juni 2019: Erwin Kaspers: Meteorieten en tektieten
In 2018 is Stichting Geo Oss een samenwerkingsverband aangegaan met Amathysta, een vereniging voor amateur geologen, mineralogen en paleontologen in de omgeving van Purmerend/Zaandam. Een van de bestuursleden van Amatysta is Erwin Kaspers die ons meer komt vertellen over meteorieten.
Een meteoriet is het deel van een meteoroïde of planetoïde dat op de aarde inslaat na vanuit de ruimte door de atmosfeer te zijn gevallen. Tijdens de tocht door de dampkring wordt het materiaal sterk afgeremd en zeer heet. Dit kan als een meteoor te zien zijn. In wezen is een meteoriet puin uit de ruimte.
tektieten zijn stukken gestolde fragmenten van aardse gesteenten, die na een inslag van een meteoriet smelten en worden weggeslingerd en vervolgens weer terug op Aarde vallen. Tijdens de val stollen de stukken tot een glasachtige massa. Vaak vertoont het oppervlak van een tektiet typische kenmerken die zijn ontstaan tijdens de val.
Aan de hand van de samenstelling van meteorieten kan soms bepaald worden wat de herkomst is. Veel puin dat in contact komt met de dampkring bereikt de aarde niet, maar verbrandt door de weerstand van de atmosfeer. De brokstukken die verbranden zijn in de nacht zichtbaar als meteoren, ook wel sterrenregen of vallende ster genoemd.
Bij grotere stukken die niet volledig verbranden maar gedeeltelijk als meteoriet op de aarde neerkomen, ontstaat bij het passeren van de dampkring een bolide (vuurbol). De snelheid waarmee meteoroïden de atmosfeer binnenkomen bedraagt 35 000 tot 250 000 km/u (10 tot 70 km/s). Om de tocht door de dampkring te kunnen overleven, moet zelfs voor grote meteoroïden de snelheid niet hoger zijn dan ongeveer 100 000 km/u (27 km/s). Alleen zeer grote meteoroïden (meer dan 100 000 kg) ondervinden relatief zo weinig weerstand dat de snelheid voldoende blijft om bij inslag een krater te veroorzaken.
Op basis van de structuur worden meteorieten ingedeeld in drie hoofdgroepen;
- IJzermeteorieten
- Steen-ijzermeteorieten
- Steenmeteorieten.
In 2018 is Stichting Geo Oss een samenwerkingsverband aangegaan met Amathysta, een vereniging voor amateur geologen, mineralogen en paleontologen in de omgeving van Purmerend/Zaandam. Een van de bestuursleden van Amatysta is Erwin Kaspers die ons meer komt vertellen over meteorieten.
Een meteoriet is het deel van een meteoroïde of planetoïde dat op de aarde inslaat na vanuit de ruimte door de atmosfeer te zijn gevallen. Tijdens de tocht door de dampkring wordt het materiaal sterk afgeremd en zeer heet. Dit kan als een meteoor te zien zijn. In wezen is een meteoriet puin uit de ruimte.
tektieten zijn stukken gestolde fragmenten van aardse gesteenten, die na een inslag van een meteoriet smelten en worden weggeslingerd en vervolgens weer terug op Aarde vallen. Tijdens de val stollen de stukken tot een glasachtige massa. Vaak vertoont het oppervlak van een tektiet typische kenmerken die zijn ontstaan tijdens de val.
Aan de hand van de samenstelling van meteorieten kan soms bepaald worden wat de herkomst is. Veel puin dat in contact komt met de dampkring bereikt de aarde niet, maar verbrandt door de weerstand van de atmosfeer. De brokstukken die verbranden zijn in de nacht zichtbaar als meteoren, ook wel sterrenregen of vallende ster genoemd.
Bij grotere stukken die niet volledig verbranden maar gedeeltelijk als meteoriet op de aarde neerkomen, ontstaat bij het passeren van de dampkring een bolide (vuurbol). De snelheid waarmee meteoroïden de atmosfeer binnenkomen bedraagt 35 000 tot 250 000 km/u (10 tot 70 km/s). Om de tocht door de dampkring te kunnen overleven, moet zelfs voor grote meteoroïden de snelheid niet hoger zijn dan ongeveer 100 000 km/u (27 km/s). Alleen zeer grote meteoroïden (meer dan 100 000 kg) ondervinden relatief zo weinig weerstand dat de snelheid voldoende blijft om bij inslag een krater te veroorzaken.
Op basis van de structuur worden meteorieten ingedeeld in drie hoofdgroepen;
- IJzermeteorieten
- Steen-ijzermeteorieten
- Steenmeteorieten.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
16 mei 2019: Jelle Reumer: Natura Morte
Geen spannender natuur dan de dode natuur. Achter elk fossiel zit een verhaal! Op deze clubavond zal Jelle Reumer, onderzoeker bij het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, en hoogleraar paleontologie in Utrecht een prachtige presentatie geven naar aanleiding van zijn recent uitgebrachte boek ‘Natura Morte’. Hij vertelt het boeiende verhaal achter beroemde fossielen in Nederlandse en Belgische musea: van Bèr, de Maastrichtse Mosasaurus, het schedelkapje van de pithecanthropus in Leiden, naar de overblijfselen van Krijn, de enig Nederlandse Neanderthaler, en nog veel meer. Fossielen als een belevenis!
Geen spannender natuur dan de dode natuur. Achter elk fossiel zit een verhaal! Op deze clubavond zal Jelle Reumer, onderzoeker bij het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, en hoogleraar paleontologie in Utrecht een prachtige presentatie geven naar aanleiding van zijn recent uitgebrachte boek ‘Natura Morte’. Hij vertelt het boeiende verhaal achter beroemde fossielen in Nederlandse en Belgische musea: van Bèr, de Maastrichtse Mosasaurus, het schedelkapje van de pithecanthropus in Leiden, naar de overblijfselen van Krijn, de enig Nederlandse Neanderthaler, en nog veel meer. Fossielen als een belevenis!
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
18 april 2019: Gerben Arts en Ruben Fastenau: Basiscursus Mineralogie
Om de basiskennis van onze donateurs naar een hoger niveau te tillen worden er in 2019 lezingen gegeven over geologie, mineralogie en Paleontologie.
Vandaag is het de beurt aan Gerben Arts en Ruben Fastenau waarbij ze meer gaan vertellen over de basis van mineralogie. Dit gebeurt aan de hand van voorbeelden van hun excursie met nog 4 andere donateurs naar Spanje in 2017. Daar hebben ze onder andere pyriet, gips, kwarts en aragoniet gevonden: Mineralen die bij iedere mineralenverzamelaar wel bekend zijn.
Na deze avond weten jullie hoe je mineralen kunt herkennen aan de hand van de volgende eigenschappen:
- Vindplaats
- Kleur
- Glans
- Strijkkleur
- Klasse
- Systeem
- Habitus
- Formule
- Fluorescentie
- Dichtheid
- Hardheid
De mineralogie of delfstofkunde is de tak binnen de aardwetenschappen die zich richt op de systematische studie van mineralen, hun voorkomen, ontstaan, metamorfose en rol in de geologie.
De IMA is een organisatie waarvan de leden de mineralogen uit de verschillende landen vertegenwoordigen. Haar activiteiten omvatten het beheer van de namen van mineralen (via de Commissie van nieuwe mineralen en mineraalnamen) en het bijhouden van een database van mineralen. In november 2018 zijn er 5.413 mineralen erkend door de IMA.
Een mineraal is een samengestelde of enkelvoudige stof, die als vaste stof in de vrije natuur voorkomt en gevormd is door geologische processen. De wetenschap die mineralen bestudeert wordt mineralogie genoemd; de mineralogie heeft raakvlakken met de chemie: beide wetenschappelijke disciplines onderzoeken de samenstelling van mineralen.
Om de basiskennis van onze donateurs naar een hoger niveau te tillen worden er in 2019 lezingen gegeven over geologie, mineralogie en Paleontologie.
Vandaag is het de beurt aan Gerben Arts en Ruben Fastenau waarbij ze meer gaan vertellen over de basis van mineralogie. Dit gebeurt aan de hand van voorbeelden van hun excursie met nog 4 andere donateurs naar Spanje in 2017. Daar hebben ze onder andere pyriet, gips, kwarts en aragoniet gevonden: Mineralen die bij iedere mineralenverzamelaar wel bekend zijn.
Na deze avond weten jullie hoe je mineralen kunt herkennen aan de hand van de volgende eigenschappen:
- Vindplaats
- Kleur
- Glans
- Strijkkleur
- Klasse
- Systeem
- Habitus
- Formule
- Fluorescentie
- Dichtheid
- Hardheid
De mineralogie of delfstofkunde is de tak binnen de aardwetenschappen die zich richt op de systematische studie van mineralen, hun voorkomen, ontstaan, metamorfose en rol in de geologie.
De IMA is een organisatie waarvan de leden de mineralogen uit de verschillende landen vertegenwoordigen. Haar activiteiten omvatten het beheer van de namen van mineralen (via de Commissie van nieuwe mineralen en mineraalnamen) en het bijhouden van een database van mineralen. In november 2018 zijn er 5.413 mineralen erkend door de IMA.
Een mineraal is een samengestelde of enkelvoudige stof, die als vaste stof in de vrije natuur voorkomt en gevormd is door geologische processen. De wetenschap die mineralen bestudeert wordt mineralogie genoemd; de mineralogie heeft raakvlakken met de chemie: beide wetenschappelijke disciplines onderzoeken de samenstelling van mineralen.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
21 maart 2019: Peter Stokman: Basiscursus Paleontologie
Om de basiskennis van onze donateurs naar een hoger niveau te tillen worden er in 2019 lezingen gegeven over geologie, mineralogie en Paleontologie.
Vandaag is het de beurt aan Peter Stokman waarbij hij meer gaat vertellen over de basis van Paleontologie.
Paleontologie is de wetenschap die fossiele resten of sporen van organismen bestudeert, om aan de hand daarvan de aarde en evolutie van het leven op aarde in het geologisch verleden te reconstrueren. Paleontologie probeert ook de verwantschap van nu levende organismen met uitgestorven soorten uit het verleden vast te stellen. Zij bestudeert van uitgestorven soorten daarnaast hun leefomgeving (paleomilieu) en plaats in een ecosysteem (paleo-ecologie). De opeenvolging van fossielen wordt gebruikt om de ontwikkeling van het leven tijdens de geschiedenis van de Aarde te bepalen, maar ook om de ouderdom van bepaalde afzettingen vast te stellen (biostratigrafie).
Naast geheel of gedeeltelijk bewaard gebleven fossiele resten van de organismen zelf, worden ook de sporen van organismen bestudeerd. Onder 'sporen' wordt alles verstaan wat een organisme, zowel actief als passief, maakt of achterlaat. Hieronder vallen graafgangen, kruipsporen, boorgaten, pootafdrukken, holen, nesten, coprolieten (uitwerpselen), enzovoorts. Tezamen worden dit ichnofossielen genoemd. De studie die zich hierop toelegt is de ichnologie.
De paleontologie raakt aan vele andere vakgebieden, zoals de biologie, geologie, scheikunde, natuurkunde en astronomie. Paleontologen verrichten zowel veldwerk als laboratoriumwerk (het vergaren, prepareren, analyseren en determineren van fossiele resten).
Om de basiskennis van onze donateurs naar een hoger niveau te tillen worden er in 2019 lezingen gegeven over geologie, mineralogie en Paleontologie.
Vandaag is het de beurt aan Peter Stokman waarbij hij meer gaat vertellen over de basis van Paleontologie.
Paleontologie is de wetenschap die fossiele resten of sporen van organismen bestudeert, om aan de hand daarvan de aarde en evolutie van het leven op aarde in het geologisch verleden te reconstrueren. Paleontologie probeert ook de verwantschap van nu levende organismen met uitgestorven soorten uit het verleden vast te stellen. Zij bestudeert van uitgestorven soorten daarnaast hun leefomgeving (paleomilieu) en plaats in een ecosysteem (paleo-ecologie). De opeenvolging van fossielen wordt gebruikt om de ontwikkeling van het leven tijdens de geschiedenis van de Aarde te bepalen, maar ook om de ouderdom van bepaalde afzettingen vast te stellen (biostratigrafie).
Naast geheel of gedeeltelijk bewaard gebleven fossiele resten van de organismen zelf, worden ook de sporen van organismen bestudeerd. Onder 'sporen' wordt alles verstaan wat een organisme, zowel actief als passief, maakt of achterlaat. Hieronder vallen graafgangen, kruipsporen, boorgaten, pootafdrukken, holen, nesten, coprolieten (uitwerpselen), enzovoorts. Tezamen worden dit ichnofossielen genoemd. De studie die zich hierop toelegt is de ichnologie.
De paleontologie raakt aan vele andere vakgebieden, zoals de biologie, geologie, scheikunde, natuurkunde en astronomie. Paleontologen verrichten zowel veldwerk als laboratoriumwerk (het vergaren, prepareren, analyseren en determineren van fossiele resten).
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
21 februari 2019: Peter Stokman: Algemene Geologie
Om de basiskennis van onze donateurs naar een hoger niveau te tillen worden er in 2019 lezingen gegeven over geologie, mineralogie en Paleontologie.
Vandaag is het de beurt aan Peter Stokman waarbij hij op een leuke & leerzame manier een lezing geeft over de basis van Geologie. Waarbij hij voornamelijk verteld over de wereld als een hele oude, héle grote motor, die op allerlei manieren verschillende gesteentes en mineralen produceert. Met veel echte voorbeelden van gesteentes, mineralen & fossielen maakt Peter er een leuke avond van.
Geologie of aardkunde is de wetenschap die de Aarde, haar geschiedenis en de processen die haar vormen en gevormd hebben, bestudeert. Geologie behoort tot de aardwetenschappen. Wetenschappers die de geologie als vakgebied hebben, worden geologen genoemd.
Gesteenten bevatten informatie over de wijze waarop ze zijn ontstaan, en van de ontwikkeling die ze daarna hebben doorgemaakt. Gesteenten kunnen daarom iets vertellen over de geschiedenis van de aardkorst, het klimaat en de ontwikkeling van het leven. Het vakgebied dat de inhoud en de stapeling van gesteentelagen bestudeert, wordt stratigrafie genoemd.
Om de basiskennis van onze donateurs naar een hoger niveau te tillen worden er in 2019 lezingen gegeven over geologie, mineralogie en Paleontologie.
Vandaag is het de beurt aan Peter Stokman waarbij hij op een leuke & leerzame manier een lezing geeft over de basis van Geologie. Waarbij hij voornamelijk verteld over de wereld als een hele oude, héle grote motor, die op allerlei manieren verschillende gesteentes en mineralen produceert. Met veel echte voorbeelden van gesteentes, mineralen & fossielen maakt Peter er een leuke avond van.
Geologie of aardkunde is de wetenschap die de Aarde, haar geschiedenis en de processen die haar vormen en gevormd hebben, bestudeert. Geologie behoort tot de aardwetenschappen. Wetenschappers die de geologie als vakgebied hebben, worden geologen genoemd.
Gesteenten bevatten informatie over de wijze waarop ze zijn ontstaan, en van de ontwikkeling die ze daarna hebben doorgemaakt. Gesteenten kunnen daarom iets vertellen over de geschiedenis van de aardkorst, het klimaat en de ontwikkeling van het leven. Het vakgebied dat de inhoud en de stapeling van gesteentelagen bestudeert, wordt stratigrafie genoemd.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
17 januari 2019: Geo Oss Pub Quiz
Voor de derde keer de Geo-Quiz nieuwe stijl: in teams beantwoorden de deelnemers vragen over geologie, paleontologie, mineralogie, onze eigen excursies en Stichting GEO.
In zes rondes met elk tien vragen (van belachelijk simpel tot pittig) reizen we in teams door alle aspecten van onze boeiende hobby, om aan het eind van de avond het glorieuze winnende team te kunnen huldigen. Uiteraard is er voor alle leden van het winnende team weer een mooie geologische prijs!
Voor de derde keer de Geo-Quiz nieuwe stijl: in teams beantwoorden de deelnemers vragen over geologie, paleontologie, mineralogie, onze eigen excursies en Stichting GEO.
In zes rondes met elk tien vragen (van belachelijk simpel tot pittig) reizen we in teams door alle aspecten van onze boeiende hobby, om aan het eind van de avond het glorieuze winnende team te kunnen huldigen. Uiteraard is er voor alle leden van het winnende team weer een mooie geologische prijs!
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
